Akköy

AKKÖY eskiden Kerkenezlerin Yuvası, Eski Taş Evleri, Çilek tarlaları, son dönem zeytinciliğiyle Milet’in uzantısı

Her PERŞEMBE Akköy Köy Pazarı köy meydanında kuruluyor.
Akköy küçük Asya’nin batısında arkaik Milet Şehri’nin kuzeyinde bir köydür. İsmi Türkçe’den gelmektedir. Evlerinin duvarları beyaz taşlardan yapıldığı için Akköy denilmiştir. 1922 yılından önce bu köyde dört bin kadar Yunanlı yaşıyordu. Bu Yunanlılar, 1770 yılında 26. Padisah III.Mustafa ve Sadrazam Ivazzade Halil Paşa veya 9. Sadrazam Silahtar Mehmet Pasa zamanında, bu bölgede, deprem, sıtma, kolera gibi tabii afetler sonucu azalan bölge nüfusunu takviye etmek ve bölge topraklarını işlenir hale getirmek için Yunanistan’ın Peloponisu ve Girit yörelerinden getirilen insanlardı.

Bu insanlar geldikleri Akköy’de çiftçilik ve bilhassa tütün işlerinden anlayan insanlardı. Aşağı yukarı geldiklerinden elli altmış yıl sonra 1821’de Yunanistan’ın egemenliğine kavuşması ile bu insanların bir çoğu tekrar Yunanistan’a belki de geldikleri Peloponisu ve Girit’e geri döndüler.
Akköy’den ayrılmayanlar ise 150-155 yıl bu köyde yaşayıp çoğaldılar ve nihayet 5 Eylül 1922 günü gün batımına doğru bir kısmı Didim denizinde bekleyen Yunan gemileri ile bir kısmı da Samsun Dağları yollarında Sisam Adasına ve diğer yakın Yunan adalarına kaçmak suretiyle Türkiye’yi terk etmişlerdir.

Akköyden başlayan kutsal yol

Akköy’de 1870 yılında Yunanistan’dan getirilerek yerleştirilen Yunanlılar 1870 yılında Milet harabelerindeki kazı çalışmaları için gelen Alman arkeologların yardımı ile bir ilkokul ve öncesinde Ayiyos Georgiya adını verdikleri bir kilise inşa etmişler.

Yunanca’dan tercüme edilen Eystratiu I.Draku’nun (Mikrasiana Pragmatie, Atina 1988) adlı eserin 41.sayfasında 1884’de Akköy başlığında, Akköy’ün Milet harabelerine yakın önemli bir yer olduğu burada 200 Hiristiyan ailenin ikamet ettiği burada güzel bir okul ile güzel bir kilisenin mevcut olduğu, köyün okulunda 40 öğrenci ve bir öğretmen olduğu, bu öğretmene ayda 200 mecit (bir mecit 20 kuruş idi) ödendiği, kilisenin Akköy’ün güneybatısında bulunduğu ayrıca bu köyün bir mahallesinde Hıristiyanların diğer bölgesinde Müslümanların oturduğu bu Müslümanların Balat Köyü’nden gelip yerleşen otuz zengin ailenin insanları olduğu kaydı bulunmaktadır
Akköy bölgenin en eski köylerinden birisi olmasının yanısıra halende süren tarımsal faaliyetler nedeni ile de ekonomik ve zirai anlamda önem taşımaktadır.

Cumhuriyetin ilk yıllarında Nahiye Müdürlüğü’nün bulunduğu bir zamanlar çevre köylerin öğrencilerinin de geldiği okulun ve jandarma karakolunun yer aldığı Akköy, bugün itibarı ile 450 hane ve 1.400 civarında nüfusa sahiptir.
Gerek Didim’e gerek ise Milet harabelerine yakın olmasına rağmen tarıma dayalı ekonomisi nedeniyle turistik açıdan gölgede kalmış bulunan Akköy ülkemizin örnek köylerinden biri olmasının yanında doğal güzellikleri, avcılığa müsait koyları, henüz keşfedilmemiş irili ufaklı değerleri ile el değmemiş bölge yaşamını da halen eski yıllarda olduğu gibi sürdüren şirin bir köydür.

Akköy’de bilhassa romatizmal rahatsızlıklar için sıhhate çok faydalı bir kaynak suyunun mevcut olduğu söyleniyorsa da yoktur.

kutsal yol yürüyüşünde keçi sürüleri karşınıza çıkabilir

Kutsal yol yürünürken keçi sürüleriyle karşılaşabilirsiniz.

Çok eskiden Akköyde mandalar varken çobanlar Menderes nehrinin eski yatağındaki bir çamura götürürlermiş hayvanlarını. Bugün Dalyan dediğimiz yer. Bu şifalı çamur, hayvanlar içinde debelendikçe yara-bereleri iyileştirirmiş. Bunu gören bir kaç çoban denemiş kendisinde. Ne derece doğru ne derece uydurma olduğunu anlamak için her ne kadar dolaştıysak da ne şifalı çamura ne de mandaya rastlayabildik. Belli ki mandalarla birlikte çamur da tükenmiş.

Gün geçtikçe azalan iyi durumdaki evlerin sayısında bir değişiklik yok. Bunun temel sebeblerinden bir tanesi ve belki de en önemlisi miras.
Miraslı olduklarından dolayı fazla hatta hiç bakım göremeyen bu evlerin en büyük düşmanı ne yağmur ne resmi makamlar, bakımsızlık.

Kutsal Yol Yürüyüşü

Akköy’deki Kütüphane binası

Kayda değer bir örnek restorasyon çalışması olarak dikkat çeker.
1800’lü yıllarda zengin bir tüccarın depo olarak kullandığı binada Mavişehir Kovela (Halk arasındaki adıyla SuluBatak) limanına gelen guletlerin getirdiği ingiliz kumaşları, fransız porselenleri ve envai çeşit malzemenin depolandığı söylenir. Buradan da Menderes kanalıyla Kuşadası ve diğer iç bölgelere dağıtımı yapılan mallar için Akköy önemli bir ticaret merkezidir o zamanlar.
Hatta bazı kaynaklarda Venediklilerin Komşu Balat köyünde Konsolosluk açmalarına dair yazışmalara da rastlanır.

Atölye Cafe Olive Resim sergisi yaz kış açık

Kerkenez kuşları Akköy’de duvar ve saçaklara yaptığı yuvaları taş evlerde seçer

Kuş Gözlemciliği – Kerkenezler – Tepeli Pelikanlar – Flamingolar

Kerkenezler her yıl aynı zamanda Mart sonu – Nisan Başı Akköy’e gelir ve ürerler. Eski evlerin Saçakları onlar için çok değerli bir yuvadır. Eskiden Akköylüler evlerini yaparken özellikle buna dikkat ederlermiş.
Çünkü Kerkenez, çekirge, akrep, yılan vb. diğer canlıları çok avlar.
Tarih boyunca Akköy’de çekirge istilası olmayışının sebebi bu olabilir.
Afrikadan Göç eden Kerkenezler daha sonra tekrar Afrikaya giderler.
Kuş Gözlemcilerinin haritalarının merkezi Akköy Lagünleri, eski Menderes yatağının olduğu yerdir diyebiliriz.
Çok çeşitte nesli tükenen kuşa da ev sahipliği yapan bu sulak alana Milet yoluna çıkınca takip eden toprak yoldan Ulaşılır.
Ornitologlar Bafa Gölünden Kafa’ya (Menderes’in denize döküldüğü yer) kadar olan araziyi adım adım bilirler.
Ingiltereden, Hollanda’dan, Amerikadan, Kanada’dan Türkiye’den Pek çok doğasever Ellerinde fotoğraf makineleri, dürbünler ve sırt çantalarıyla araçlı yada yaya buraları gezerler.

Yorgun tütün işçiliğine alternatif olabilecek bir deneme

Tütün rençberliğine gelen kotalardan sonra geçim sıkıntısına giren Akköylü deneme yanılma yöntemiyle çilek tarımında aradığını bulma yönünde mesafe katetti.
Tütüne Alternatif arayışlarından birinde Köy için anason ruhsatı alınıp tohumda getirtildiyse de anason Akköy topraklarını sevmedi.
Çilek tarımına başlayan aileler her geçen yıl ektikleri araziyi genişleterek ne kadar ustalaştıklarını gösteriyorlar.
Çileğin yanısıra çok çeşitte sebze – meyve de Pazarlarda, yaz aylarında başta Mavişehir’deki tezgahlarında alıcı buluyor.
Bundan seneler önce mübadeleyle gelenlerden bir kısmı Bursa’da kalmış. Oralardan Armut çubukları getirmişler. Bursa armudu Akköyde buralardan getirilen çubuklarla yetiştirilmişse de fazla uzun ömürlü bir ağaç olmadığı için armut artık dışarıdan geliyor.
Incir yada yemiş… Halk arasında incire yemiş deme alışkanlığı sürüyor. Akköy’de sabahları çiyli bir hava olduğundan kurutmalık incir yetiştirilmez. Sabah çiği’nin puslu havaların başladığı sonbaharda incirler bozulmaya başlar, taze incir satışları bu mevsimle son bulur.
Lop incir dediğimiz en çok tutan cins bu yörenin inciri sayılır. Sarı lop, kara lop, Bursa karası gibi çeşitleri de vardır. Kara Lop cinsi sonbaharın sonuna kadar devam eder, içi kıpkırmızı, kabuğu bordo rengine yakın siyahtır. Her iki incir de kabuklu yada kabuksuz tüketilebilinir. Sofralıktır, gösterişlidir de lezzetli olduğu kadar.
Yaz gelince meydanlardaki kahvehane önlerinde, yol kenarında sepet sepet satılan bu lop incirin 6-8 tanesi neredeyse 1 kg gelir. Içinin bal gibi lezzetli olmasının sebebi Akköy arazisindeki su sıkıntısından kaynaklanır. Pek çok ürün susuz yetiştiği için normalden daha tatlıdır, lezzetlidir.

Bağlar ve Şarapçılık

Eskiler bu işi çok iyi bilirlermiş. Bağlarını kurarken hesaplarını iyi yaparlarmış. sofralık çeşidi yaz boyunca kesip deniz kenarlarında, sitelerde satıp harçlıklarını çıkararır; evlerinin geçimlerini sağlarlarmış.
Yaz sonunda kalanlardan bir kısmını kurutur diğer şaraplık cinslerle de pekmez, sirke ve şarap yaparlarmış.
Tütünün revaçta olduğu dönemlerde eski bağlar sökülüp tütün ekilmiş ve yeni bağ ekilememiş.
Bağlarda genellikle Razaki, Osmanca, Sultaniye, Hatun Parmağı, Alfons cinsi üzümlere yer vermişler ve nefis şaraplar yapmışlar. Kuru üzümlerden Kompostolar kaynatıp; kış aylarında ısınmışlar… Akköy’e Nasıl Gidilir ?

Söke’ye giden yada Söke’den gelen Bütün Didim Seyahat Midibusleri (ve Didim’e giden Söke Seyahat otobüsleri) Akköy’den Geçer.

Bodrum’dan geliyorsanız Bafa Gölünden Sonra yokuşu indikten sonraki kavşaktaki Milet tabelasına sola dönünüz. ilk köy Akyeniköy, Akyeniköyden sonra sağlı sollu bağ ve çilek tarlaları olan bir yokuş tırmanınca Akköy geliyor.

seyahat notları

Akköy Pazarı Perşembe Günleri kuruluyor, diğer çevre pazarlarının aksine alabildiğine küçük ve o kadar şirin bir pazar.

Turistik değil, daha çok köylünün ihtiyacına yönelik. Peynir çeşitlerinden deneyiniz. Akköy Kütüphanesi Açık olduğu günlerde gezilebilir. Anayola paralel Kütüphanenin devamında takip eden eski yol sizi yukarıki eski mahalleye götürecek. Tütün tezgahları arasında çalışan köylülerle sohbet edebilir, Zeytinyağ, zeytinyağ sabunu, tarhana, vb. Köy ürünleri satın alabilirsiniz. Mevsime Göre Pelikan, Kerkenez, atmaca, Arı kuşu vb. çeşitlilikte kuş görebilirsiniz.

El Sanatları

Akköy’de geçtiğimiz yaz (2006) Didim Halk Eğitim Merkezi ve Akköy Muhtarlığı önderliğinde Açılan El Sanatları kursu yoğun ilgi gördü. Kursa Katılan ev Hanımları yeni bir meslek sahibi oldular. Akköy Lagününden kesilen hayıt, hasır, saman vb. malzemelerden hasır örme sepetler, şapkalar, plaj altlıkları, kilimler, plaj çantaları görmeye, almaya değer. Kurs sona ermiş olmasına rağmen hanımlar boş vakitlerinde öğrendikleri bu el becerisi sayesinde ev ekonomilerine alternatif bir gelir elde etmeyi düşünüyorlar. CNNTürk televizyonunda yine geçen yaz gösterilen Sahil Günlüğü programının Didim çekimlerinde ekranlarda da görünen dokuma tezgahlarındaki Akköylüler için el sanatları yeni bir umut ışığı oldu da denilebilir. Bu kadar güzel bir tanıtım için CNNTürk – Sahil Günlüğü ekibini tebrik ediyoruz.

Köy içinde yavaş seyrediniz.

Rahat ayakkabılarınız olursa daha iyi.. Fotoğraf çekmeden önce izin alma nezaketini göstermelisiniz. (Sadece Akköy için değil her yer için geçerli aslında)

Köy yolu eski parke kaplı. Dar olduğu için Yaz aylarında aracınız için park yeri bulmanız hem kolay hem de zor. Caminin Karşısında köy meydanı denilen yere aracınızı güvenle bırakabilirsiniz. Okul sokağı eski Milet yolu da park yapmaya müsait alanlardan. trafik neredeyse yok gibi. Akköy – Milet – Didim üçyolu ağzına geldiğinizde karşınızda eski iki katlı bir Rum evi belirecek. Bu gün bahçesinde gözlemeci var. Sol tarafta Cafe Olive var. Tam köşede. Akköyü gezmeden önce daha da bilgilenmek, sanat galerimizi gezmek isterseniz, Cafe Olive’e uğramaktan çekinmeyiniz.

Akköylülerin büyükşehir tarafından çöpleri toplanıyor. “Daha Temiz bir Akköy için” sloganıyla verilen bu hizmet aynı zamanda dönüşümsüz atıkların -evsel olsalar bile- tarlalara dökülmesini engelleyici nitelikte… Bu uygulamadan önce ahır pisliklerini kendi tarlalarına boşaltan çiftçilerin beraberinde plastik, cam vb. atıkları da tarlalarının bir kenarına boşaltmaları uzun vadede toksit madde oluşumuna yol açabileceği gerçeğini göz ardı etmeyen Büyükşehire ait çöp arabaları mahalle mahalle dolaşıp köylülerinin çöplerini topluyor…

‘Recycled Art’ Şiir sergisiyle Erkin Ilgüzer Akköyde Cafe Olive Açılışını yaptı.

Şairin Dönüşümlü sanat adını verdiği ve 1990’lardan beri yazdığı şiirlerinden oluşan serginin açılışı 1 Temmuz 2004’teydi
Cafe Olive Sanat Galerisi aynı zamanda Erkin İlgüzer’in Dedesinden kalan ve Doğup Büyüdüğü evin alt katındaki eski Bakkal Dükkanı oluşuyla hatıraları barındıran bir mekan.
Akköy’e yolunuz düşerse yaz-kış açık Cafe Olive Sanat Galerisinde Sara İlgüzer’e ait resimlerden oluşan sergiyi gezebilir, Akköy hakkında detaylı bilgi alabilir, köy turu yapabilirsiniz.

Kill Bill filminin Japon yıldızı Akköy’deydi

Bir Quentinn Tarantino filmi Kill Bill Holywood’da gişe rekorları kırmıştı hatırlayacağınız üzre… Kill Bill Vol.1’de gözdolduran Hollywood’un Japon Yıldızı Chiaki Kuriyama Antik Yunan’da felsefe konulu bir belgesel film için ekibiyle birlikte Akköy’deydi.

Didim Guide . Com Documentary film THALES of… paylaşan: ErkinTime

Aydin Cd Postcard

Bir dostunuza bir seferde kaç kartpostal gönderebilirsiniz?
Kültür ve Turizm Bakanlığının Aydin Valiliğiyle birlikte hazırlatmış olduğu bu dijital posta kartıyla 96 tane… Sadece yüksek çözünürlükte kartpostal değil; Zeybek ezgileri ve çevre hakkında kısa bilgilerin yer aldığı bu Cd kartpostalda Cafe Olive’in gece çekilmiş 2 adet fotoğrafı da bulunuyor

Hürriyet Seyahat Ekibi Didim’deydi…

Geçen yıl Akköy, Hürriyet Seyahat ilavesinde yer aldı. Bize göre Didim’in Tanıtımın en güzel yapıldığı makalelerden biriydi. Sadece Altınkum ve Apollon tapınağı arasında kalan bölge değil; yekpare bir Didim anlatan makalenin Hürriyet arşivlerindeki devamına ulasmak için.

Akköy CNN Türk televizyonundaydı..
CNNTürk Televizyonunda geçen yıl gösterilen, Fatih Türkmenoğlu’nun hazırlayıp sunduğu Sahil günlüğü programının Didim Halk Eğitim merkezi tarafından Akköy’de açılan El Sanatları kursuna denk gelişi güzel bir rastlantı. devamı…

Reyan Tuvi’nin Hürriyet Gazetesinde yayımlanan gezi yazıları rehber kitap oldu.

Rehber Kitabın EGE başlığında Didim Menderes sayfalarında yer alıyor.
Hürriyet Seyahat Ekibi geçen yıl Didim’deydi. her pazartesi Hürriyet gazetesinin bir eki olarak çıkan Seyahat kitap oldu. Ege, Karadeniz, Orta Anadolu, Trakya ve Marmara, Doğu ve Güneydoğu Anadolu olmak üzere 5 Kitaplık serinin Ege kitabını alınca hemen Didim’i aramayın, zira Didim “Menderes” başlığı altında anlatılıyor. Bize göre kitabın en güzel tarafı, alışılagelmiş rehber kitaplar gibi değil de Reyan Tuvi’nin gözüyle sizin gibi, bizim gibi, oradan gelip geçerken görüverdiklerini tatlı bir uslubla anlatıyor oluşu. Yani O da oraya yeni gidiyor, hemen gördüklerini anlatıveriyor. Bu da kitabı okudukça ” aslında cennet gibi bir yer Türkiye” dedirtiyor insana… Sadece Tarihsel kültürel konuları değil, oralarda yaşayan insanların geçmişle bağlarını da başarılı bir şekilde tanıtan, bağlayan bir uslubu var Tuvi’nin. Doğan kitap’tan çıkan rehber, kitapçılarda…

Akköy Lagünü veya Akköylüler arasındaki ismiyle çorak Akköy Dalyanına verilen isimlerden bir kaçı.

Pek çok canlı türüne ev sahipliği yapan çorak, dümdüz tuzlu alüvyonlarıyla Menderes nehrinin izlerini taşıyor.
Akköyden Milete giderken asfaltı değil tozlu yolu takip edin.
Yürüyüş için en uygun zaman sabahları… Akşamın çökmesiyle havada ısırgan sivrisinek bulutları kararıyor.

Yaklaşık 7 kilometrelik toprak yolda karşınıza çoban köpekleri de çıkabilir aklınızda bulunsun…

Didimde baharın gelişini Akköy çiftçisinin ürettiği çilekler müjdeler